عوارض سزارین برای مادر و نوزاد

زایمان سزارین
سزارین، زایمان غیر طبیعی و یک جراحی شکمی است که نوزاد به کمک پزشک با برش بر شکم مادر به دنیا می آید. در گذشته از این نوع زایمان فقط برای موارد خاصی که خطر، جنین یا مادر را تهدید می کرد استفاده می شد اما امروزه در ایران بنا به ترسی که مادران از زایمان طبیعی پیدا کرده اند، تعداد زایمان سزارین در موارد عادی و به دور از مشکل، بسیار افزایش یافته است.

ضرورت انجام عمل سزارین در موارد خاص و اورژانسی
در صورتی که شرایط بدنی مادر و جنین کاملا نرمال باشد نیازی به عمل سزارین نیست و مادر می تواند فرزند خود را به صورت کاملا طبیعی به دنیا بیاورد. اما در مواقع اورژانسی طبق صلاحدید پزشک انجام عمل سزارین حتمی است این شرایط خاص می تواند شامل موارد زیر باشد:

آمادگی های قبل از عمل سزارین
ابتدا دلیل عمل سزارین توسط پزشک معالج به پدر و مادر اعلام می گردد و با رضایت کامل والدین عمل صورت می گیرد.
گام دوم بیهوشی است که معمولا جز موارد اورژانسی بیهوشی کامل انجام نمی گیرد و مادر از طریق بی حسی موضعی آماده ی عمل سزارین می شود.
گام سوم لوله ای را وارد مجاری ادرار می کنند تا در حین عمل ادرار مادر از این طریق خارج شود.
گام چهارم تزریق آنتی بیوتیک به مادر است به منظور جلوگیری از عفونت های احتمالی، البته برخی از پزشکان معتقدند که تزریق آنتی بیوتیک باید پس از عمل صورت بگیرد . در واقع این تزریق کاملا به نظر و روند کاری پزشک معالجی که برای عمل سزارین انتخاب کرده اید، ربط دارد.
همچنین قبل از عمل یک صفحه ی پارچه ای مقابل چشم مادر قرار داده می شود تا در هنگام عمل قادر به دیدن فرآیند جراحی نباشد.

انواع بیهوشی برای عمل سزارین
جهت عمل سزارین مادر بنا به وضعیتی جسمانی که دارد به دو صورت بیهوشی عمومی و اسپاینال
بیهوش می شود که به طور مختصر به تعریف آن می پردازیم.
-    بیهوشی عمومی
در برخی موارد با صلاحدید پزشک، هنگامی که بی حسی موضعی برای مادر یا جنین امکان پذیر نباشد پزشک معالج بیهوشی عمومی یا جنرال را تجویز می کند که در این نوع بیهوشی مادر کاملا بیهوش است یعنی به هیچ عنوان مادر در جریان فرآیند عمل جراحی قرار نخواهد گرفت.
در این عمل جراحی پزشک متخصص بیهوشی نیز حضور خواهد داشت و در طی مراحل عمل وظیفه ی کنترل فعالیت نرمال تمامی اعضای بدن مادر را به عهده خواهد داشت.
در این نوع بیهوشی پس از به اتمام رسیدن عمل جراحی مادر کاملا بیهوش است و بعد از مدت زمان معینی کم کم هوشیاری خود را به دست خواهد آورد اما در لحظه ی تولد شاهد حضور اولیه نوزاد نخواهد بود.

-    بیهوشی اسپاینال
بی حسی موضعی یا اسپاینال ، بی حسی است که از طریق تزریق نخاعی شکل می گیرد.
اکثر مادرانی که شرایط نرمال عمل سزارین را دارند از طریق این بی حسی برای عمل جراحی آماده می شوند.
روند این بی حسی به این صورت است که پزشک متخصص بیهوشی محل دقیق تزریق را تشخیص می دهد و بی حسی در محل انجام میگردد.
این نوع بی حسی هیچ دردی برای مادر هنگام تزریق نخواهد داشت و پس از اثر گذاشتن داروها مادر در قسمت پایین تنه ی خود هیچ حسی نخواد داشت حتی قادر به تکان دادن پاهای خود نیز نخواهد بود . این بی حسی تا پایان جراحی ادامه خواهد داشت و پس از اتمام جراحی کم کم مادر بی حسی خود را از دست می دهد و حس های اولیه باز خواهند گشت.
در این نوع بی حسی مادر قادر خواهد بود از همان ثانیه ی ابتدایی شاهد به دنیا آمدن نوزاد خود باشد.

عمل سزارین به چه شکل انجام می گیرد؟
پس از اعمال بی حسی و یا بیهوشی ، پزشک برش افقی روی شکم مادر ایجاد می کند و لایه لایه شکم را برش می دهد تا به رحم برسد. برش رحم هم افقی و معمولا در قسمت پایین ایجاد می گردد.
پس از برش نهایی پزشک نوزاد را خارج می کند و بعد از بریدن بند ناف ، تازه متولد برای لحظاتی در کنار مادر قرار می دهد و بعد نوزاد را به دستیار پزشک یا ماما تحویل می دهد تا بخیه زدن های مادر را آغاز کند. معمولا زمان بخیه زدن حدودا 30 دقیقه طول خواهد کشید.

نحوه ی نگه داری بخیه ها و زمان کشیدن آنها
امروزه پزشکان معمولا از بخیه های جذبی برای زایمان سزارین استفاده می کنند. بخیه های جذبی همان طور که از اسمشان پیداست به صورت کاملا خودجوش پس از مدتی جذب بدن می شوند و حتی جای بخیه ها هم باقی نخواهند ماند. اما در مواردی نیز پزشک از بخیه هایی استفاده می کند که نیاز به کشیدن دارند، نحوه ی مراقبت از این نوع بخیه ها بسیار هائز اهمیت است، بخیه ها به هیچ عنوان نباید خشک شوند و باید مدام چرب گردند، همچنین ناحیه ی بخیه خورده باید پاک و به دور از هر گونه آلودگی باشد تا خدایی نکرده عفونت برای مادر رخ ندهد. برای کشیدن این نوع بخیه هم طبق تجویز پزشک معالج و تاریخ اعلام شده مادر به مطب پزشک مراجعه نموده و روند کشیدن بخیه ها انجام می گیرد.



مراقبت های پس از زایمان سزارین
مراقبت های پس از زایمان برای مادر بسیار ضروری است، در طول مدت ذکر شده مادر بهنر است استراحت نسبی داشته باشد، معمولا در روزهای اول پس از زایمان سزارین مادر دچار درد هایی می شود که با مصرف مسکن های تجویز شده توسط پزشک معالج، این دردها قابل کنترل خواهند بود.
برای مدتی پس از زایمان سزارین مادر دچار خونریزی می شود که مانند خونریزی پس از زایمان طبیعی این امر کاملا طبیعی است

مدت زمان بستری پس از زایمان سزارین
مدت زمان بستری مادر پس از زایمان سزارین معمولا 24 ساعت می باشد و پس از اینکه پزشک تشخیص دهد که مادر مشکل خاصی نداشته و می تواند ادامه ی استراحت را تا بهبودی کامل در خانه داشته باشد، مجوز ترخیص را صادر می کند همچنین اگر نوزاد شرایط نرمال داشته باشد و نیازی به درمان خاصی نباشد به همراه مادر از بیمارستان روانه خانه جدید خود خواهد شد.

فواید زایمان سزارین
همان طور که گفته شد زایمان سزارین در صورتی که خطری مادر و یا جنین را تهدید کند مانند فرشته نجات عمل می کند و خطر احتمالی را رفع خواهد کرد. اما زایمان سزارین بدین معنا نمی باشد که چون زایمان طبیعی درد دارد پس به سراغ زایمان سزارین برویم .